Loading…

Türklerin Romenlerle Olan Ortak Tarihi Geçmişi

Anadolu Türklerin Romanya ile ilk teması 12.y.y. Ortalarında Selçuklu Hükümdarlarının kardeş kavgasından II. Keykavus’un 20.000 kişilik askeriyle birlikte Bizans’a sığınıp, Bizans’ın slav akınlarını durdurması için tampon bölge olan Dobruca Bölgesine yerleştirilen başlamıştır. Balkan ülkelerinde Osmanlı öncesi inşa edilen ilk cami Dobruca’nın Umur Fakih  (Jeglarci) Köyünde Derviş Bey Camii’dir. Bu sebeple Romenlerle Türklerin diğer Balkan ülkelerine nazaran ortak tarihi çok daha eskilere dayanmaktadır. Buna mukabil Romanya’da mevcut eserlerimizin sayısı, diğer Balkan ülkelerine nazaran çok daha azdır.

Bunun sebebi Osmanlı İmparatorluğu’nun, iki istisna (Budapeşte ve Temeşvar) dışında, Tuna Nehrinin kuzeyinde fiilen çok az bir süre bulunmamış olmasıdır. Dolayısıyla Romanya’daki Kültürel Mirasımızı oluşturan eserlerin hemen hemen tamamı ülkenin Tuna Nehrinin altında güneyinde kalan Dobruca Bölgesinde yer almaktadır. Arşiv kayıtlara göre 19. y.y. sonunda Romanya’daki Kültürel Mirasımızı oluşturan eserler 200 kadar cami, 38 mektep, 9 medrese, 16 han, 13 hamam, 9 tekke ve türbe, 11 dergâh, 15 kale, 7 sebil, 2 saat kulesi, 1 deniz feneri, az sayıda da olsa istihkâm, köprü, imarethane ve çeşmeler ile 260 adet Osmanlı Vakıf mallarından müteşekkildir.

1878 Savaşı(93Harbi), ardından Balkan, I.- II. Dünya Savaşları ve sonunda 1945–89 arasındaki Komünist Döneminde Osmanlı Kültür mirasına yapılan tahribatı ekleyecek olursak, günümüzde bu eserlerden ayakta kalmayı başaran sadece 70 kadar cami/mescit, 3–4 türbe (Gazi Ali Paşa, Sarı Saltık, Ishak Baba), 4-5 çeşme, 2 hamam, birkaç mezarlık, bir de deniz feneri (Sünne Feneri) kalmıştır. Bunların büyük kısmı bakımsız, metruk. harab haldedir.

Balkan ve I. Dünya Savaşlarından sonra, 1913 «Bükreş Anlaşması », tüm Balkan ülkelerinde kalan Osmanlı vakıf malları, bölgede yaşayan Müslüman toplumlarına ait vakıf teşkilatı olan Müftülüklere  verilmesi öngörülmüştür.  Söz konusu anlaşmanın mütekabiliyet esası vardır ve bütün Balkan ülkeleri için geçerlidir.

Romanya’da Kültür Mirasımızın Korunması İçin Yapılan Faaliyetler:

- Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından Babadağ Ali Paşa Camii ve Türbesinin restorasyonu ve 2 yeni caminin inşası. 
Romanya Türk İş Adamları Derneğinin (RTİAD) maddi katkılarıyla Köstence Hasanca Köyü Camii, Köstence Koyçi Mahalle Camii, Maçin Mestan Ağa Camii. Bayramdede Köyü Camii. Başpınar Köyü, Tulca Sultan Abdulaziz Camii, Hırşova Sultan Mahmut Camii, yeni inşa edilen Doymay Köyü Camiine de minare, Esmahan Sultan Camii (1525) ile etrafındaki Kabristanın onarımı, Sarı Saltık Türbesi, Ishak Baba Türbesi, Başpınar Köyündeki çeşme gibi yapıları sayabiliriz.


T.C.Bükreş Büyükelçiliği katkılarıyla “Adakale”  belgeselinin hazırlanması, Romanya Milli Arşivinde bulunan Fermanlar ve Beratlar Sergisinin Bukreş’te düzenlenmesi gibi faaliyetleri de sayabiliriz. 

Romanya’da OsmanlI DÖNEMİ YAPILARI


Bölgede yaptığımız yüzey araştırmalarında günümüzde takriben sadece 80-100 eserin günümüzde ayakta kalabildiğini söyleyebiliriz. Ayakta kalabilmiş Türk eserlerinin çoğu Köstence, İshakça, Tulça, Mangalya, Mecitli ve Babadağ bölgelerindedir. Romanya’da ayakta kalabilmiş önemli yapılar arasında: Bukreş’te han, Köstence’de Gazi Bali Bey ve Hünkâr Camileri ile Bayram Dede Türbesi, Babadağ’da Sarı Saltuk Türbesi ve Gazi Ali Paşa Camii ve Türbesi, Mangalya’da Esma Han Sultan Camii ve Mecidli’de Sultan Camii’dir.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi ile Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Arşivlerindeki belgelere dayanarak Romanya’da Türk hâkimiyeti döneminde toplam 291 yapı inşa edilmiştir.   
Kullanım amaçlarına göre yapıların dağılımı şu şekildedir:

YAPI TÜRÜ              ARŞİV KAYITLARINDA TESPİT EDİLEN ESER SAYISI

Cami                        165
Tekke                       7
Türbe                       7
Medrese                   11
Mektep                     37
Han                          20
Kale                         10
Kule                          2
Hamam                     18
Çeşme                      8
İmaret                       2
Köprü                        2
Saat Kulesi                2
TOPLAM                   291

Bize Sorun

Top